Powitanie i wprowadzenie (około 5 minut)
- Zbierz dzieci w kole na macie. Powitaj się piosenką powitalną (krótka melodia, 30–45 s). Każde dziecko wstaje i robi gest powitania (machanie, ukłon).
- Krótkie wprowadzenie: powiedz, że dziś będzie „Dzień Gramatyki” i że będziemy rozpoznawać "kto co robi" przy pomocy rytmu. Pokaż dwa obrazki: jeden przedstawiający osobę/zwierzę/przedmiot (rzeczownik), drugi — czynność (czasownik).
- Zabawa na rozgrzewkę: „Bębenek imion”. Puszczasz prosty rytm na tamburynie/klaskając, podajesz pałeczki lub frywolny instrument, dziecko stuka/klaszcze i mówi swoje imię. Zadanie ma charakter przywitania i wyciszenia uwagi.
Część główna (20 minut)
(4 min) Gra rytmiczno-gramatyczna „Rzeczownik — Czasownik”:
- Rozłóż przed dziećmi obrazki z rzeczownikami (kot, piłka, domek, mama) i z czasownikami (biega, je, skacze, śpi).
- Prowadzący rytmicznie klaszcze: 1–2 (krótki rytm). Na sygnał pokazuje obrazek rzeczownika — dzieci podskakują raz i mówią nazwę. Na kolejny sygnał pokazuje obrazek czynności — dzieci wykonują prosty ruch ilustrujący czasownik (np. udają jedzenie, skakanie) i mówią słowo.
- Powtórz kilka razy, mieszając obrazki; zachęć dzieci do naśladowania ruchów kolegów.
(6 min) „Sylabowy marsz”:
- Dzieci ustawione w rzędzie/koło maszerują do rytmu prostego utworu (może być znana melodia bez słów) lub rytm stukania pałeczek. Przy każdym zatrzymaniu prowadzący pokazuje obrazek i mówi słowo; dzieci wspólnie klaszczą tyle razy, ile sylab ma słowo (np. ko-la = 2 klaśnięcia). Potem wspólnie powtarzają słowo całe.
- Wariant trudniejszy: dzieci same proponują słowa (np. z sali) i liczą sylaby.
(5 min) „Zdaniowy tamburyn”:
- Celem jest zbudowanie prostego zdania rytmem. Przygotuj karty z trzema kategoriami: RZECZOWNIK (kto?), CZYNNOŚĆ (co robi?), MIEJSCE/PRZYSŁÓWEK (gdzie/jak?).
- Dzieci losują po jednej karcie z każdej kategorii (lub pokazujesz je na zmianę). Każde słowo wypowiadane jest przy uderzeniu instrumentu (1 uderzenie = 1 słowo). Przykład: „Psiak” (stuk) „biega” (stuk) „szybko” (stuk) — wszyscy naśladują.
- Po kilku zdaniach zachęć dzieci, aby same zaproponowały ruch do zdania i wykonały go rytmicznie.
(5 min) „Rytmiczne zmiany słów” — zabawa w odmianę i zabawne zamiany:
- Prowadzący wypowiada słowo-rzeczownik w rytmie, np. „pił-ka” (2 uderzenia). Dzieci powtarzają i szybko zamieniają słowo na inne z tej samej grupy (np. „książ-ka”, „-chusta”). Każda zamiana to jedno uderzenie, szybkie tempo — rozwija słuch fonotaktyczny i reagowanie.
- Alternatywnie: zamiana czasownika: „skacze” → „biega” → „tańczy” — dzieci wykonują krótki ruch do każdego słowa.
Uwagi organizacyjne do części głównej:
- Kontroluj tempo: części szybsze (gra rytmiczna) ściślej, części powolniejsze (budowanie zdań) spokojniej.
- Zachęcaj każde dziecko do udziału, przydzielając role (wybór obrazka, uderzenie w bębenek, prowadzenie marszu).
Zakończenie i podsumowanie (5 minut)
- Krótka piosenka pożegnalna, w trakcie której każde dziecko mówi jedno słowo, które najbardziej mu się podobało podczas zajęć (np. "skacze", "piłka"). Piosenkę można śpiewać na melodię powitalnej, zmieniając słowa.
- Podsumowanie: prowadzący przypomina, że dziś poznaliśmy "kto" i "co robi" oraz bawiliśmy się rytmem i sylabami. Pochwała grupowa za współpracę.
- Zadanie na następny dzień/w domu: poproś rodziców, by podczas spacere zwrócili uwagę na słowa- czynności i nazwali je rytmicznie z dzieckiem (np. „rower — jedzie — jedziemy” uderzając palcem w kolano w rytm).